De huidige psychologische behandeling voor mensen met overgewicht is vooral gericht op stimuluscontrole. Dit sluit aan bij zogeheten externe eters (eten in reactie op externe voedselprikkels), maar emotionele eters (eten in reactie op negatieve emoties) hebben wellicht therapie nodig die meer is gericht op vaardigheden in emotieregulatie. Dit komt naar voren in een onderzoek van Machteld Ouwens van de Universiteit van Tilburg van de afdeling psychologie.
Binnen het psychologisch onderzoek naar eetgedrag wordt onderscheid gemaakt tussen emotioneel eten (eten in reactie op negatieve emoties) en extern eten (eten in reactie op externe voedselprikkels). Beide komen vaak tegelijkertijd bij één persoon voor en blijken samen te hangen met neuroticisme, vooral depressie. Onderzoek laat echter zien dat aan emotioneel en extern eten verschillende mechanismen ten grondslag liggen en het verschillende en van elkaar onafhankelijke constructen zijn.
Emotioneel eten is een manier om negatieve stemmingen, zoals depressieve gevoelens, te ontvluchten. Bij externe eters kunnen depressieve gevoelens een bewustzijnsvernauwing oproepen waardoor ze helemaal opgaan in (voedsel)prikkels uit de nabije omgeving en de emotie afzwakt.
Depressie
Onderzocht is of depressie, emotioneel en extern eten direct met elkaar samenhingen of mogelijk ook indirect gerelateerd waren via alexithymie (gevoelsblindheid) en impulsiviteit. Het onderzoek vond plaats bij 549 vrouwen, geworven met een oproep in plaatselijke kranten.
Zoals verwacht waren emotioneel en extern eten positief gecorreleerd. Depressie was positief en direct geassocieerd met emotioneel eten en ook indirect gerelateerd aan emotioneel eten, via alexithymie én via impulsiviteit. Extern eten en impulsiviteit bleken samen te gaan, maar extern eten bleek niet samen te gaan met depressie of alexithymie.
De uitkomsten suggereren dus dat er mogelijk routes lopen tussen depressie en emotioneel eten (via alexithymie en impulsiviteit), en dat er geen relatie bestaat tussen depressie en extern eten. Emotioneel en extern lijken verschillende constructen te zijn, met verschillende achterliggende mechanismen wat consequenties heeft voor de behandeling.
Ouwens MA, van Strien T, van Leeuwe JFJ, Possible pathways between depression, emotional and external eating: A structural equation model. Appetite, 2009; 53: 245-248.
