24 Uur per dag zicht op uw bloedglucosewaarden. Voor veel mensen met type 1 diabetes lijkt het een droom die uitkomt. Tegenwoordig is het mogelijk, maar er zitten nog wel haken en ogen aan.
foto Guus Herschleb
Continue Glucose Monitoring (CGM) wordt het genoemd; 24 uur per dag zicht op je glucosewaarden. CGM gebeurt met behulp van een sensor die onder de huid wordt aangebracht met een naaldje. Deze sensor meet elke drie tot vijf minuten de bloedglucosewaarden. De waarde is zichtbaar op een display. Daarnaast is ook te zien of de glucosewaarden op dat moment stijgen of dalen. De gebruiker kan zijn of haar gewenste minimum en maximum glucosewaarde invoeren. Komt de waarde daarboven of daaronder, dan geeft het apparaat een alarm. Twee keer per dag moet de sensor gekalibreerd (geijkt) worden met een waarde verkregen door een vingerprik. Een sensor moet om de drie tot zeven dagen vervangen worden.
Pieken
In januari werd Mags, het tweede kindje van Joke van der Zwan en John Körver, geboren. Tijdens haar tweede zwangerschap droeg Van der Zwan een glucosesensor. ‘Door de sensor kreeg ik zicht op het verloop van mijn glucosewaarden. Ik ontdekte bijvoorbeeld dat mijn waarden ’s nachts rond 03.15 uur stegen. Ook voor het avondeten liepen ze op. Dit bleek een vast patroon. Door de basaalstand van de insulinepomp aan te passen, kon ik deze hoge pieken opvangen.’
Waarschuwing
Tijdens haar eerste zwangerschap had Van der Zwan last van ernstige hypo’s. ‘Drie keer ben ik in zo’n diepe hypo terechtgekomen dat er een ambulancedienst bij is geroepen. Dit wilden we bij de tweede zwangerschap niet meer meemaken. Met de sensor kun je jezelf veel nauwkeuriger instellen. Bovendien krijg je een waarschuwing zodra je waarden te hoog of te laag worden. Je ziet direct of ze dalen of stijgen. Bij een waarde van 3,9 mmol/l die stijgt, hoef je niets te eten. Gaan de waarden omlaag, dan weet je dat je snel iets moet eten.’
Daling HbA1c
Internist dr. Hans de Vries uit het AMC Amsterdam is al jaren betrokken bij onderzoek naar CGM. ‘Onderzoek laat zien dat de gemiddelde bloedglucosewaarde, het HbA1c, daalt door het gebruik van een sensor. Bij mensen die al langer insuline toedienen met een pomp, daalt het HbA1c ongeveer een 0,5% (5 à 6 mmol/mol)* als ze daarbij een sensor gaan gebruiken. Mensen die tegelijkertijd starten met een sensor en een insulinepomp laten zelfs een daling van 1% (11 mmol/mol)** zien, vergeleken met mensen die doorgaan met injecties en gewone zelfcontrole.’
Niet nauwkeurig
Voor veel mensen lijkt de glucosesensor de oplossing. De Vries: ‘De sensoren zijn de afgelopen jaren duidelijk vooruit gegaan. Ze zijn betrouwbaarder geworden en gaan langer mee. Toch zijn de uitslagen niet altijd nauwkeurig. Ze kunnen flink verschillen van de vingerprik. Hoe lager de glucosewaarde, hoe minder betrouwbaar de sensor. Soms krijgen de mensen een alarm voor een hypo, terwijl er niets aan de hand is. Bovendien lopen de sensorwaarden wat achter ten opzichte van de glucosewaarden verkregen door een vingerprik.’
Dag en nacht
Het percentage mensen dat stopt met de sensor binnen een halfjaar is vrij groot. In een groot onderzoek haakte zelfs de helft van de adolescenten af. Van de kinderen onder de vijftien viel 25% uit en bij volwassenen 20%. De Vries: ‘Sommige mensen vinden het bezwaarlijk continu een apparaatje aan hun lichaam te dragen. Anderen kiezen er niet voor 24 uur per dag met hun diabetes bezig te zijn.’ Van der Zwan kan zich hier wel iets bij voorstellen: ‘Zodra je weet dat je te hoog of te laag zit, moet je er iets mee. Mijn waarden stegen vaak aan het eind van de middag terwijl ik stond te koken. Dit had tot gevolg dat iedereen aan tafel zat met een lekker bord macaroni, terwijl ik me moest beperken tot een bord sla. Dat is niet altijd leuk. Ik wist waarvoor ik het deed en achteraf lach je erom. Maar toch is het soms lastig. Je bent dag en nacht met je diabetes bezig.’
De sensoren
In Nederland zijn er verschillende sensoren verkrijgbaar. Medtronic heeft een sensor in combinatie met een insulinepomp: de Paradigm® Real-Time en een losse sensor die gebruikt kan worden met insuline-injecties: de Guardian® Real-Time. Deze sensoren moeten om de drie dagen vervangen worden. Abbott Diabetes Care heeft de Freestyle Navigator® met een sensor die vijf dagen meegaat.
Zelf betalen
CGM is een dure therapie die nog niet wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Joke van der Zwan was in staat de sensoren zelf te bekostigen. Alles bij elkaar kostte dit ongeveer € 3.250,–, inclusief startpakket. ‘Ik heb dankzij de sensor veel hoge en lage bloedglcuosewaarden kunnen opvangen en heb geen ernstige hypo’s gehad. Mijn hoogste HbA1c was 5,6 % (38 mmol/mol). Na de bevalling ben ik gestopt met de sensor. Dat was wel een verademing. Ik heb nog enkele sensoren over. Deze bewaar ik voor momenten waarop het minder goed gaat.’
Vergoeding
De vergoeding is er nog niet. Toch denkt De Vries dat CGM in de toekomst vast onderdeel gaat uitmaken van de diabetesbehandeling. ‘Heel voorzichtig zie ik wat veranderingen. Verzekeraars gaan sporadisch over tot vergoeding. Het blijft belangrijk de kosten en baten tegen elkaar af te wegen. CGM is duur, maar kan bij goed resultaat besparen op de lange termijn. Mensen doen minder vaak een beroep op de gezondheidszorg als ze goed zijn ingesteld en krijgen minder en later diabetescomplicaties. Eigenlijk vind ik dat iedereen met diabetes type 1 die ondanks een maximale behandeling niet goed ingesteld raakt, de gelegenheid zou moeten krijgen een halfjaar een sensor te gebruiken, mits ze hiervoor zelf gemotiveerd zijn. Ook zwangere vrouwen met diabetes zouden de sensor vergoed moeten krijgen.’
Bron:http://www.bloedsuiker.nl
